Doku Bilimi
Doku Bilimi, Doku bilimi Latince kökenli Histoloji kelimesinin Türkçeye çevrilmiş halidir. Canlı hayvan ve bitki hücre dokularının oluşumu ve yapısını kendine özgü işlemleri ile ilgili olarak inceleyen araştıran bilim dalına verilen isimdir. Doku Bilim dalında temel hedef hücreler ve diğer biyolojik canlı organizma arasında gelişen yapım aşamalarının düzenli bir şekilde işleyişini takip etmektir.
Bir diğer adı mikroskobik anatomi olan bilim dalında dokular ile ilgili araştırma yapmak için doku incelemesi cerrahi biyopsi ile elde edilir.
Doku Bilimi Tarihsel Gelişimi
Dokularla ilgili ilk bilimsel araştırma yapan Malpighi Schieiden, Leuven Hook ve Schwan isimli bilim adamlarıdır. Doku biliminin gelişimi mikroskobun icadı ile gelişim göstermiştir. Hücre şekilleri, hücrenin diğer elemanları, hücreler arası bağlantılar ve hücre ile diğer organizasyonlar arasındaki bağlantılar mikroskobun icadı ile gözlemlenmeye başlamıştır.
Modern anlamda histolojinin ilk gelişimi 1830 yılında Alman bilim adamı Schwan tarafından ortaya atılan "Hayvan ve Bitki hücrelerinin nüve kısmı, hücrenin en önemli ve en basit bölümüdür. "Teorisi doku biliminde çığır açan gelişmedir'. İlerleyen yıllarda mikroskop ve diğer teknik cihazlar kullanılarak doku alınması ile hücre organizmasının bazı temel özellikleri tanımlanmıştır.
Doku Bilimi Çalışma Prensipleri- Histoloji, araştırdığı dokuyu, vücutta mevcut haline yakın bir şekilde incelemek zorundadır.
- Olası yanlışlıklara izin verilmemelidir.
- Dokunun incelenmesinde gerçeklerden uzak karar verilmemelidir,
- Doku çalışmalarında kullanılan numuneler, incelenebilmesi için parçalama, parçanın düzgün kesit haline getirilmesi, parçanın dondurulması, tespit edilmesi, boyanması, cam lamel üzerine alınması vb. Gibi çeşitli biyokimyasal işlemlerden geçirilebilir,
- Çalışma esnasında parçanın kalınlığı dokunun aslını bozmayacak şekilde kalın, ışığı geçirecek şekilde ince olmalıdır,
- Doku kesiminde kullanılan aletler özel mikrotom aletler olmalıdır.
Çalışan hücrelerin incelenmesi nasıldır?
Hücreyi iki şekilde incelemek mümkündür, bunlardan ilkinde hücre çalıştığı yerde inceleme işlemi yapılır, bu işlem birtakım zorlukları beraberinde getirir. Zorluklar çalışan vücut üzerinde cihazların kullanılması belirli bölge aneztezileri gibi hastayı yoran sıkıntılı doku analiz işlemidir. Bu nedenle ikinci olarak çalışan canlı dokunun yerinden alınarak canlılığını kaybetmeden laboratuvar ortamında ısı, nem ve hijyen kurallarına uyularak yapılan doku inceleme işlemidir. Bu işlemin gerçekleştirilmesinde gerek mikrotom cihazların etkin kullanılması gerekse hastanın konforu açısından oldukça başarılı bir doku inceleme işlemidir.
Organ ve diğer doku numuneleri
Vücudun bütün organlarından alınmış olan doku örnekleri laboratuvar ortamında üretilip çoğaltılarak, saf hücreler haline getirilmiştir, bu hücreler belli tip hücreler ile bir araya getirilerek çeşitli tespitler de bulunulmuştur, incelemeler sonucunda hücrelerin dış Dünya'da meydana gelen hastalık ve diğer gelişmelere ne gibi tepki verdiği, hasta hücrenin ne şekilde iyileştirilebildiği gibi sonuçlar elde edilmiştir.
Dokuların yayılarak incelenmesi
Vücuttan alınan kan ve diğer sıvıların incelenmesinde lamel üzerine yayılan kültür, incelenmek üzerine gelişmiş mikroskoplar aracılığı ile incelenir, bu işleme yayma işlemi denir.
İncelenmek üzere alınacak numuneler- Alınacak dokuyu tespit edecek madde dokunun özelliğini bozmamalıdır,
- Dokunun aktif görüntüsü devam etmelidir,
- Numune hücre boyama da kullanılan maddeler, hücre duvarlarını ayırt edecek biçimde olmalıdır,
Doku Bilimi Kimyası (Histokimya)
Dokuların analiz ve sentezlenmesinde kullanılan kimyasal maddelerin uygulamadaki dağılışı hücrenin fonksiyonları ile ilgili bilgiler verir. Doku ve hücre içeriğinin ultraviyole ışınlarını ne şekilde geçirdiği ve yansıttığı, hücreden geçen ışığın kırılma farkları, aynı boyar maddenin tekrar kullanılması gibi incelemelerin yapıldığı aşamadır.
Elektron mikroskobu
Elektron mikroskobunun üretilmesi ile doku ve hücrelerin detaylı incelemeye tabi tutulabilmesi sağlanmıştır, Dokuyu 200.000 defa büyütebilen bu makine görüntünün fotoğrafını da alarak daha fazla inceleme ve ders konusu olabilmektedir.
20.01.2024 14:09:38
Doku Bilimi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
