Kan Doku
Kan Doku, vücutta bulunan damarların içinde dolaşan sıvı dokudur. Kan hücreleri ve plazma olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Dokunun %55 kısmını plazma (Ara madde), %45'lik kısmını da kan hücreleri (Alyuvar, akyuvar, kan pulcukları) meydana getirmektedir.
Plazma
Kan hücreleri, yani alyuvar ve akyuvarlar, üstlendikleri görevleri gereği bütün vücudu dolaşmak zorundadırlar.
Ama bunu tek başlarına yapamazlar. Hücrelerin hareket etmelerini sağlayan çeşitli mekanizmaları olsa bile, hücrelerin içinde hareket edebilecekleri bir sıvının varlığı mecburi bir durumdur. İçinde dolaşıp duran farklı özellikteki hücreleri ile vücudumuzun her noktasını her saniye kat edip duran bu sıvı plazmadır. Plazma kanın %55'lik kısmını oluşturur. Plazmanın içeriğinde %90 oranında su, kandaki su miktarını ayarlamada albümin kullanılır, vitaminlerin taşınmasında ise globülin kullanılır, kanın pıhtılaşmasında kullanılmakta olan fibrinojen, glikoz ve diğer bazı besinler, hücreler arasında bulunan sıvının PH'ını ve sıvı oranını ayarlamakta kullanılan iyonlar, yağlar, aminoasitler, vitaminler, oksijen, karbondioksit ve nitrojen gibi çözünmüş gazlar bulunmaktadır.
Plazma içinde bulundurduğu maddeler ve sahip olduğu özelliklerle vücut için çok önemli görevler üstlenir. Bunların en başında, besinleri ve atıkları taşıması en önemli görevidir. Diğer önemli özelliği, kan basıncının belli bir seviyede kalmasını sağlamaktır. Isı dağılımını sağlamakta yine plazmanın özelliklerinden biridir.
Bunun dışında plazma kan ile diğer dokuların asit düzeyini belirli bir ölçüde tutmayı sağlamaktadır.
Plazma, "kan sıvısı" olduğundan, aşırı terleme söz konusu olduğunda plazma miktarı %50 oranında azalabileceği gibi, sulu şeyler fazla tüketildiğinde bu sıvı oranı %60 oranında artmaktadır. Plazmanın içinde bulunan su ise kanın temel elemanıdır. Plazmanın içinde katı madde olan proteinler bulunmaktadır. Bunlar, kanın pıhtılaşmasını sağlayan fibrinojen, kan hücreleri ve vücut sıvısının oranını düzenleyen albümin ve antikor yönünden zengin olan globülinlerdir. Bunların içinde bizim için son derece büyük öneme sahip olan albüminleri incelemek yerinde olacaktır.
Albümin sayıca en fazla olan plazma proteinidir ve taşıyıcı görevini üstlenmektedir. Albüminin basit bir taşıyıcı olmadığını özellikle vurgulamak gerekir. Albümin kanın içinde bulunan kolesterol gibi yağları, hormonları ve safra kesesi maddesi olan zehirli ve sarı renkli bilirubini taşımaktadır. Bunların yanı sıra cıva, penisilin ve diğer ilaçları da kendisine bağlar. Zehirleri karaciğerde bıraktıktan sonra, besin maddelerini ve hormonları ise lazım olan yere sevk eder.
Kan hücreleri
1- Alyuvarlar (Eritrositler)- Kanda çok miktarda bulunan kırmızı renkli kan hücrelerine alyuvarlar denilmektedir. (1 mm 3 kanda 5 milyon tane bulunur). Alyuvarların kırmızı renkli olmasının sebebi ise yapısındaki hemoglobin maddesinden kaynaklanmaktadır.
- Alyuvarlar, dışarıdan alınan oksijen gazını hücrelere, hücrelerde oluşan karbondioksit gazını akciğerlere taşımaktadır. (Oksijen ve karbondioksiti hemoglobin taşır).
- Alyuvarlar, kemiklerdeki kırmızı kemik iliğinden üretilir.
- Alyuvarların yaşam süreleri çok kısadır ancak 120 gün yaşarlar. Yaşlı alyuvarlar, karaciğer ve dalakta yok olup giderler.
- Alyuvarlarda ilk etapta çekirdek bulunur, hücre yeterli olgunluğa eriştiğinde çekirdek kaybolur.
- Alyuvarlar, memeli hayvanlarda çekirdeksizdir, diğer omurgalı hayvanlarda ise çekirdeklidir.
2- Akyuvarlar (Lökositler)
Kanda en az sayıda bulunan, büyük ve beyaz renkli kan hücrelerine akyuvarlar denilmektedir. (1 mm 3 kanda 7 bin tane bulunur). - Akyuvarlar, vücudu mikroplara karşı savunur. Akyuvarlar vücuda giren mikroplara karşı antikor üreterek, toksinlere karşı ise antitoksin üreterek ya da mikropların etrafını uzantıları ile sararak onları içine alıp parçalar.
- Akyuvarlar, kemiklerdeki sarı kemik iliğinde ve lenf düğümlerinde üretilirler.
- Akyuvarların ömürleri kısadır, ancak 2 – 3saat ile 1 – 2 hafta yaşayabilirler.
- Akyuvarlardaki lizozom oranı diğer hücrelerden daha fazla bulunmaktadır.
- Akyuvarlar, bütün canlı hücrelerinde çekirdeklidir.
- Akyuvarların sayıları Mikrobik hastalıklarda artar yani Normalde 1 mm3 kanda 7 bin iken, mikrobik hastalıklarda sayıları 12 bine kadar çıkar.
3- Kan Pulcukları (Trombositler)- Kanda bulunan küçük ve renksiz kan hücrelerine kan pulcukları denir ve1 mm3 kanda 300 – 400 bin tane bulunur. Gerçekte kan hücresi değildir.
- Trombositler, kanın pıhtılaşmasını sağlar, pıhtılaşma için lazım olan proteinleri üretirler. (Yaralanma durumlarında kanın pıhtılaşmasını sağlamaktadır.)
- Kan pulcukları, kemiklerdeki kırmızı kemik iliğinde üretilmektedir. (Alyuvarlar üretilirken dev hücrelerin parçalanarak bölünmesi sonucu oluşan atıklardan kan pulcukları üretilmektedir).
- Kan pulcuklarının yaşam süreleri kısadır, ancak birkaç saat yaşarlar.
- Kan pulcuklarında çekirdek yoktur.
21.01.2024 08:53:08
Kan Doku ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
