Doku örnekleri nasıl elde edilir ve analiz edilir?

Doku örnekleri, hastalıkların teşhisi, tedavi planlaması ve araştırma amacıyla kullanılan değerli biyolojik materyallerdir. Bu süreç, örnek alımı (biyopsi) ve laboratuvar analizi olmak üzere iki ana aşamadan oluşur.

Doku örneği alımı, hedef bölgeye ve klinik duruma göre farklı yöntemlerle gerçekleştirilir:

• İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi: İnce bir iğne ile hücre örneği alınır, minimal invazivdir.
• Tru-Cut Biyopsi: Özel bir iğne ile küçük doku silindiri alınır, sıklıkla karaciğer ve böbrek biyopsilerinde kullanılır.
• Eksizyonel Biyopsi: Şüpheli lezyonun tamamen çıkarılmasıdır, hem tanı hem de tedavi amaçlıdır.
• Endoskopik Biyopsi: Endoskop yardımıyla mide, bağırsak gibi iç organlardan örnek alınır.
• Cerrahi Biyopsi: Açık cerrahi ile büyük doku parçaları elde edilir.

Alınan doku örnekleri, patoloji laboratuvarlarında titiz bir süreçten geçirilir:

• Fiksasyon: Dokular formalin gibi solüsyonlarda sabitlenerek bozulmaları önlenir.
• Doku Takibi: Otomatize cihazlarda dokular paraffine gömülmeye hazır hale getirilir.
• Bloklama: Doku parafin blokları içerisine yerleştirilir.
• Kesit Alma: Mikrotom cihazı ile bloklardan 4-5 mikron kalınlığında kesitler alınır.
• Boyama: Kesitler hematoksilen-eozin (H&E) gibi boyalarla boyanarak hücre yapıları görünür hale getirilir.
• Mikroskopik İnceleme: Patologlar tarafından mikroskop altında detaylı değerlendirme yapılır.
• İmmünohistokimya: Özel antikorlar kullanılarak spesifik proteinlerin varlığı araştırılır.
• Moleküler Testler: Genetik mutasyonlar ve diğer moleküler değişiklikler incelenir.

Patoloji raporunda şu bilgiler yer alır:

• Tanısal bilgiler (kanser varlığı, tipi, derecesi)
• Tümör evreleme kriterleri
• Cerrahi sınır durumu
• Prognoz ve tedaviye yönelik prediktif belirteçler

Doku örnekleme ve analiz süreci, modern tıbbın doğru tanı ve kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının temelini oluşturur. Her aşama, standardize protokoller ve kalite kontrol önlemleri ile yürütülür.