Sert Doku

Sert Doku: Kemiğin dış bölümünde olan, madensel tuzlar ile sertlik kazanan ve kemiğin sertleşmesini sağlayan ve kemik zarının hemen alt kısmında bulunan dokuya sert doku (sert veya sıkı kemik doku da) denir.

Sert kemik dokusu kemiklerin darbelerde kırılmasını zorlaştırır daha dayanıklı ve sağlam yapar. Sert dokunun yapısı, sert değil de yumuşak olsaydı, çabuk bozulabilirdi. Sert kemik dokunun üçte ikisini madensel tuzlar (mineraller: Ca ile P), üçte biri ise kemik hücrelerinden meydana gelmiştir. (Sirke, kemiğin yapısında bulunan kalsiyumu uzaklaştırdığı için bir süre sirkede bekletilen kemik yumuşayarak, bükülebilir duruma gelir).

Sert Dokunun Bulunduğu Yerler:

Sert doku, uzun kemiklerin gövde kısmında, kısa ve yassı kemiklerin ise dış kısmında bulunmaktadır. Kemik zarının hemen alt kısmında yer alır. İç kısmında sarı kemik iliği vardır. Sarı Kemik İliği sadece uzun olan kemiklerde, sert kemiğin dokusunda vardır. Sarı kemik iliği yağ depolar ve akyuvar üretir. Kırmızı kemik iliğinin yetersiz kaldığı durumlarda kan hücresi de üretebilir.

Sert doku, İskeleti oluşturan tüm kemiklerin dış yüzey ile uzun kemiklerin gövdesi sert kemik dokusundan meydana gelir. Bu doku iç içe halılar şeklinde dizilmiş lamelli bir yapıdadır. Lamellerin ortasında kan damarı ile sinirlerin geçmiş olduğu havers kanalı vardır. Havers kanalında bulunan kan damarlarından osteositlere besinle O2 gönderilirken, aynı şekilde artıklar alınır. Haversleri birbirine bağlayan kanallara da Walkman kanalı denilir.
Ortasında havers kanalı, etrafında ise halkasal kemik hücreleri ile arada boşluk bırakmadan doldurmuş ara maddeden yapılı olan lamelli birimlere havers sistemi denilir. Kemiklerin sertliğini bu kısım verir.
uzun bir kemiğin enine kesitine bakılacak olursak orta kısımda bir kanal görülür. İlik boşluğu denen bu kanalın içi sarı, uçları ise kırmızı kemik iliğiyle doludur. Bu bölüm kemiğin genişliğine doğru büyümesini sağlar. Uzun kemikte kemik kanalına paralel olarak küçük kanallar vardır. Bunlara havers kanalı denir. Havers kanalları arasındaki ilişkiyi Walkman kanalı sağlar. Her havers kanalı etrafında lameller halinde birikmiş olan ara madde içinde kemik hücreleri bulunur. Kemiklerin etrafında periost denilen bir zar vardır. Bu zar kemiklerin beslenmesi ile kalınlaşması ve onarılmasını sağlar.