Hayvan dokuları, doku belirli bir görevi yapmak için bir araya gelmiş hücre topluluğudur. Hayvansal dokular: epitel doku, sinir doku, kas doku, bağ ve destek doku olmak üzere başlıca dört gruba ayrılır. Hayvansal dokular görev ve yapılarına göre şu şekilde gruplandırılır.
Epitel doku
- Örtü epiteli
- Bez epiteli
- Duyu epiteli
Bağ ve destek doku
- Temel bağ doku
- Kıkırdak doku
- Kemik doku
- Kan doku
- Yağ doku
Kas doku
- Düz kas
- Çizgili kas
- Kalp kası
Sinir doku
- Motor nöronları
- Ara nöronları
- Duyu nöronlar
Şimdi bunları sırayla açıklayalım;
A- Epitel doku: Vücudu dışardan ve içerden örterek koruma görevi üstlenen dokudur. Organların dış yüzeyleriyle vücut boşluklarının iç yüzeyi epitel doku hücreleriyle kaplanmıştır.
Örtü epiteli: vücudun yüzeyini örterek dış etkilere karşı korur. Ak ciğerlerin ve kılcal damarların iç yüzey kısmı tek tabakalı epitel hücreleriyle örtülürken; derinin üst kısmında bulunan epitel hücreleri çok tabakalıdır.
Bez epiteli: Vücuttan dışarıya çıkan sümük, kulak kiri, tükürük, süt ve sindirim enzimlerini oluşturur. Bu maddeler bir kanal ile vücuttan dışarıya atılır veya sindirim kanalına bırakılır.
Duyu epiteli: Duyuların algılanmasını sağlar. Dokunma, ısı, basınç gibi etkileşimler duyu epitel hücreleriyle algılanır.
B-Bağ ve destek doku: canlı vücudunda en fazla bu doku bulunur. Diğer doku ve organların arasını doldurarak onları birbirine bağlarlar. Yumuşak organların etrafını sararak dış etkenlere karşı koruma görevi yapar.
Temel bağ doku: Bağ doku hücreleri hücre ara maddesi ve liflerden oluşur bu dokunun içinde bulunan protein içerikli lifler, hücreleri birbirine yapıştırır.
Kıkırdak doku: Omurgalı hayvanlarda kıkırdak vücudu destekler. Omurgalılarda erken gelişimde iskelet, kıkırdaktan yapılmıştır. Daha sonra bu kıkırdak kemikleşir. Kıkırdak eklemlerde yastık görevi görür.
Kemik doku: Kemik dokunun oluşturduğu iskelet hareketimizi sağlar. Canlı embriyosunun erken gelişim evresinde tüm kemikler kıkırdaktan yapılmıştır. İlk iki aydan sonra kıkırdakların kemikleştiği görülür. Kemikler vücuda desteklik sağlayan ve organları koruyan bağ dokudur.
Kan doku: canlı vücudu için önem taşıyan kan hücrelerinden oluşur. Kan, hormon, enzim, oksijen gibi çeşitli maddeler taşımanın yanında kanamayı önleyen maddeleri de içerir.
C-Kas doku: Kas doku kas hücrelerinden yapılmıştır. Uyarı aldığında kasılıp gevşeme hareketi, çalışma, üreme, boşaltım, besinlerin sindirim kanalında taşınması, kanın vücuttaki dolaşımı gibi tüm faaliyetlerde kasların payı oldukça büyüktür.
Düz kaslar: Bu kaslar İğ şeklinde uzun ve renksizdir. Bunlar kan damarlarında ayrıca da mide ve bağırsakların iç kısmında bulunur.
Çizgili kaslar: İstemli olarak çalışır uzundur ve silindir şeklindedir.
Kalp kası: Bu kas çizgili kasa göre daha kısadır. Omurgalıların kalbinde bulunup istemsiz olarak çalışır.
D-Sinir doku: Sinir dokusu içten ve dıştan gelen uyarıları alma ve iletme görevini yapar.